Το Καστελλόριζο, η Κύπρος, η Τουρκία και το θέατρο «εξωτερικής πολιτικής»

Του ΜΙΧΑΗΛ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ Νέες σκαστές αποδείξεις της ορθότητας της διάγνωσης αυτής της στήλης για τη μετάλλαξη της έννοιας και της πρακτικής της εξωτερικής πολιτικής στην Ελλάδα, εισέφεραν την περασμένη εβδομάδα τα αποκαλυπτικά ρεπορτάζ δύο ανυπότακτων δημοσιογράφων για τα πραγματικά περιστατικά περί την τουρκική πειρατεία στην υφαλοκρηπίδα του Καστελλορίζου και της Κύπρου, τα άγνωστα προηγούμενα και τις κατακτήσεις που έχει ήδη επιτύχει η Άγκυρα στην καθιέρωση ως αμφισβητούμενων των ελληνικών δικαιωμάτων εκμετάλλευσης θαλασσίων εκτάσεων μεγάλης οικονομικής και στρατηγικής σημασίας, στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Όπως επισημαίναμε σε προηγούμενο άρθρο, η ελλαδική εξωτερική πολιτική, στις ημέρες της σημερινής υπουργού (αλλά και των προκατόχων της, κ. Γ. Α. Παπανδρέου και Πάγκαλου), υπέστη -ως έννοια και ως πρακτική- μια ριζική μετάλλαξη, μια πλήρη διαστροφή: Γύρισε κυριολεκτικά «το έξω, μέσα». Κατά την καθιερωμένη αντίληψη και διεθνή πρακτική εξωτερική πολιτική μιας χώρας είναι η διαχείριση των διεθνών της σχέσεων και η πρόβλεψη, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή επιτήδειων χειρισμών για την αντιμετώπιση κινδύνων και την εκμετάλλευση ευκαιριών προαγωγής των εθνικών της συμφερόντων. Είναι η πολιτική προς τα έξω. Στο εκτός των ορίων της χώρας διεθνές περιβάλλον βρίσκεται το πεδίο εποπτείας, μελέτης και δράσεως του εντεταλμένου υπουργού των Εξωτερικών και των υπηρεσιών που διευθύνει - έργο σχετικά άνετο σε χώρες με εξωτερικό περιβάλλον γαλήνιο, αλλά εξαιρετικά απαιτητικό και αμείλικτο σε χώρες με απειλητικό εξωτερικό περιβάλλον. Σε κάθε περίπτωση, σε φυσιολογικές χώρες, ο υπουργός των Εξωτερικών, ταγμένος στην υπηρεσία των εθνικών συμφερόντων της χώρας του, απέχει από την τύρβη της εσωτερικής κομματικής διαπάλης και από το πολιτικό προσκήνιο. Στα κριτήρια που πρυτανεύουν κατά την επιλογή του, εκτός των σοβαρών τίτλων αρμοδιότητας και δοκιμασμένων ικανοτήτων, που να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις προστασίας των συμφερόντων όχι της παράταξης, αλλά της χώρας, περιλαμβάνεται και η διακριτικότητα, η απουσία βεντετισμού -κάποιο στοιχείο αυταπάρνησης, συνυφασμένης με τη συναίσθηση του βάρους της αποστολής. Αυτά συμβαίνουν υπό φυσιολογικές συνθήκες σε φυσιολογικές χώρες. Όχι, από αρκετά χρόνια αλλά με προϊούσα επίταση, στην Ελλάδα, όπου το υπουργείο των Εξωτερικών καταλαμβάνεται από φορείς τίτλων άλλης υφής και χρησιμοποιείται για την προαγωγή προσωπικών πολιτικών συμφερόντων και μωροφιλοδοξιών ως σανίδα εκτίναξης στην πρωθυπουργία και την κορυφή του πολιτικού στερεώματος, με τα ψυχολογικά και υλικά παρακολουθήματά της. Κυριαρχούσα φροντίδα κατά την άσκηση της υπουργικής λειτουργίας είναι επομένως η επίτευξη του τελικού προσωπικού στόχου και σε αυτήν υποτάσσονται οποιεσδήποτε άλλες υποχρεώσεις του ρόλου, όπως τα εθνικά συμφέροντα λόγου χάριν. Σε Καστελλόριζο και Κύπρο Έτσι φθάσαμε στην τερατώδη μετάλλαξη της έννοιας και της πρακτικής της εξωτερικής πολιτικής σε εσωτερική επικοινωνιακή διαχείριση αβλεψιών, αποτυχιών και χειρισμών βλαπτικών λόγω σφάλματος ή ιδιοτέλειας, που σωρεύονται σε σοβούσα απειλή υπαρξιακής σημασίας. Και η βασική μέθοδος άσκησης αυτής της «εξωτερικής πολιτικής» προς τα έσω είναι η απόκρυψη και η ψιμυθίωση, το μασκάρεμα της πραγματικότητας, με φραστικές κορδέλες προκειμένου να μη διαταραχθεί ο λήθαργος των δημοσκοπουμένων σήμερα αυριανών ψηφοφόρων. Νέες αποδείξεις για τη σταθερή προσήλωση σ' αυτής της μορφής «εξωτερική πολιτική» και για τις υποθήκες, με τις οποίες φορτώνει το οποιοδήποτε μέλλον του τόπου, εισέφεραν δύο αποκαλυπτικά ρεπορτάζ του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου στον «Κόσμο του Επενδυτή» και του Νίκου Μελέτη στο «Έθνος» για τα τελευταία τουρκικά πειρατικά ρεσάλτα στην ελληνική υφαλοκρηπίδα και αποκλειστική οικονομική ζώνη στο Καστελλόριζο και στα κυπριακά χωρικά ύδατα ανοιχτά της Πάφου. Οι δύο άξιοι λειτουργοί της ενημέρωσης αποκαλύπτουν πόσο, κάτω από τον πέπλο της απόκρυψης και της συσκότισης που συντηρεί μια διαπλοκή συμφερόντων, έχουν συστηματικά διαβρωθεί κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, μεγάλης οικονομικής και στρατηγικής σημασίας. Η δημοσιογραφική έρευνα του κ. Ν. Μελέτη αποκάλυψε ότι: - Πριν από ένα χρόνο, τουρκικό ερευνητικό σκάφος είχε πραγματοποιήσει παρόμοιες υποβρύχιες έρευνες, πολύ εγγύτερα στο Καστελλόριζο και μάλιστα εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων, όπου πόντισε και καλώδια, αλλά το γεγονός αυτό κρατήθηκε μυστικό από την ελληνική κοινή γνώμη. - Στη νέα φετινή εισβολή, το μισθωμένο από την Άγκυρα και συνοδευόμενο από τουρκικό πολεμικό νορβηγικό ερευνητικό σκάφος παρέμεινε στην πραγματικότητα επί τριήμερο στην περιοχή του Καστελλορίζου, αφού είχαν μεσολαβήσει τα ελληνικά διαβήματα. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι η «έρευνα ολοκληρώθηκε στην περιοχή που είχε προκαθορισθεί και είναι περιοχή τουρκικής δικαιοδοσίας». (Η εντύπωση που καλλιεργήθηκε στην Ελλάδα με ανακοίνωση και «ερμηνείες» της «εξωτερικής πολιτικής» ήταν ότι ελληνικά διαβήματα προς το Ελσίνκι, την Άγκυρα και τον πλοίαρχο είχαν άμεσο αποτέλεσμα.) - Το νορβηγικό υπουργείο Εξωτερικών απέφυγε να παρέμβει, δηλώνοντας ότι δεν έχει εξουσίες να εκδώσει οδηγίες σε νορβηγικά σκάφη που μετέχουν σε δραστηριότητες θαλάσσιας δικαιοδοσίας άλλων χωρών. (Στην ελληνική κοινή γνώμη είχε καλλιεργηθεί η εντύπωση νορβηγικής ανταπόκρισης στο τηλεφώνημα της υπουργού μας). Προσθέτουμε την πληροφορία ότι μεταξύ Τουρκίας και Νορβηγίας συνάπτεται συμφωνία συνεργασίας στην εκμετάλλευση ενεργειακών πηγών της Τουρκίας, με αφετηρία τον Εύξεινο Πόντο. - Μυστική είχε κρατηθεί από την υπουργό των Εξωτερικών η αξίωση (μεταξύ πόσων και ποιων άλλων;) του Τούρκου ομολόγου της, Μπαμπατζάν, στις πάντοτε εγκάρδιες συναντήσεις τους, να ζητείται η συγκατάθεση της Τουρκίας στη χάραξη της αποκλειστικής οικονομικής αλλά και κάθε θαλάσσιας ζώνης της Ελλάδας, ακόμη και αυτής με τη Λιβύη… - Όπως σωστά επισημαίνει ο κ. Μελέτης, τον ανεξάντλητο ενδοτισμό της ελλαδικής ηγεσίας είχε σηματοδοτήσει στην ΄Αγκυρα, ήδη από το 2006, η υποχώρησή της στην αξίωση να επιβιβασθεί Τούρκος «επιστήμονας» στο ερευνητικό σκάφος «Ποσειδών» που εκτελούσε ερευνητικό πρόγραμμα του Πανεπιστημίου του Κιέλου, στο μέσον του Αιγαίου, ενέργεια που συμβόλιζε δικαίωμα συνδιαχείρισης του Αιγαίου. - Οι δημοσιογραφικές έρευνες των κυρίων Μελέτη και Κωνσταντακόπουλου συμπίπτουν στην αποκάλυψη ότι όταν ξύπνησε η Αθήνα, μετά τις συμφωνίες της κυπριακής κυβέρνησης Παπαδόπουλου με την Αίγυπτο και το Λίβανο για τη χάραξη των ορίων των αντιστοίχων δικαιοδοσιών Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, και άρχισε και η Ελλάδα διαπραγματεύσεις με την Αίγυπτο, σκόνταψε στην παράκληση της Αιγύπτου να εξαιρεθεί «προσωρινά» η περιοχή του Καστελλορίζου. Πρόκειται εδώ για την κορυφαία απόδειξη ότι η τουρκική επιχείρηση πέτυχε ήδη τον στόχο της, να δημιουργήσει σε περιοχές ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων καθεστώς διεθνούς αμφισβήτησης. Προελαύνοντας στη λεωφόρο του ελλαδικού ραγιαδισμού, η Τουρκία έχει καθιερώσει καθεστώς ουσιαστικής συγκυριαρχίας στον εναέριο και το θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου -όπου αεροπορική και θαλάσσια παρουσία της κατά βούλησιν στον αέρα και τα παράλια ελληνικών νησιών γίνεται δεκτή σαν μοιραίο φυσικό φαινόμενο- καθεστώς ουσιαστικού προτεκτοράτου στη Θράκη, με την ανοχή και συνεργασία αιρετών δήθεν εκπροσώπων του ελληνικού λαού και τελικά καθεστώς ομηρίας μιας Ελλάδας έντρομης και περιδεούς ενώπιον του τουρκικού casus belli. Αποκλεισμός του Καστελλορίζου από την ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και εγκλωβισμός του στην τουρκική σημαίνει στην πραγματικότητα απεμπόληση θαλασσίων εκτάσεων μεγάλης οικονομικής (σε ορυκτό πλούτο) αλλά και στρατηγικής σημασίας, επειδή θα απέκοπτε τη Ελλάδα από την Κύπρο και από την ανατολική Μεσόγειο. Στην Κύπρο, επελάσεις τουρκικών πολεμικών που εκδιώκουν ερευνητικά σκάφη από την κυπριακή υφαλοκρηπίδα και την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, σε επισήμανση τουρκικών διεκδικήσεων σ' αυτές, αντιμετωπίστηκαν από τον κ. Χριστόφια με ψοφοδεή διαβήματα διαμαρτυρίας στα Ηνωμένα Έθνη. Και -όπως απεκάλυψε ο κ. Κωνσταντακόπουλος - έτοιμη συμφωνία με αμερικανική πετρελαϊκή εταιρεία, που υποστηριζόταν μάλιστα και από την αμερικανική κυβέρνηση, ματαιώθηκε από τη Λευκωσία, σε ένδειξη καλής θελήσεως, κατόπιν βρετανικών πιέσεων. Τουρκικά πολεμικά ασκούν ανεξέλεγκτη πειρατική δράση σε βάρος της κυριαρχίας της Κύπρου, χώρας - μέλους της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης, αλλά ο κ. Μεϊμαράκης θύμωσε με τη δήλωση του ομολόγου του της κυβέρνησης Χριστόφια ότι το «ενιαίο αμυντικό δόγμα» είναι ένα «πυροτέχνημα» και ο πρωθυπουργός κ. Καραμανλής δήλωσε, μετά τη συνάντησή του με τον Κύπριο Πρόεδρο, ότι ο «ενιαίος αμυντικός χώρος» ισχύει. Πρόκειται και εδώ για την άσκηση «εξωτερικής πολιτικής», υπό τη νέα μεταλλαγμένη, αντίστροφη ελλαδική εκδοχή της: Της προσπάθειας απόκρυψης από την ελληνική κοινή γνώμη της τραγικής πραγματικότητας ότι υπό το σημερινό τρικομματικό πολιτικό κατεστημένο η Ελλάδα έχει καταστεί το υποπόδιο της Τουρκίας και ο περίγελος των Βαλκανίων.